[CMD] Các lệnh quản trị một máy tính Linux

Bạn sở hữu 1 chiếc máy tính chạy Linux? lý do ấy quá đủ để bạn cần biết cách để quản lý / theo dõi nó!
Bài viết này sẽ đưa ra những câu lệnh cần thiết để quản lý 1 máy tính sử dụng hệ điều hành nhân Linux

Thực hiện trên:

hvn@lappy: ~ () $ lsb_release -d; uname -rm
Description:    Ubuntu 12.04.2 LTS
3.2.0-39-generic x86_64

1. free

hvn@lappy: ~ () $ whatis free
free (1)             - Display amount of free and used memory in the system

Lệnh `free` dùng để hiện thị lượng RAM còn trống và đã sử dụng trong hệ thống.

Giải thích output của lệnh này:

hvn@lappy: ~ () $ free -m

-m : dung lượng tính bằng MB
Dòng Mem:.... chi tiết bao nhiêu RAM đang sử dụng cho mục đích gì
Dòng -/+ buffers/cache: nhìn có vẻ khó hiểu nhưng đây là dòng mà người dùng thường quan tâm nhất. Như trong ví dụ cho biết: 1094 MB RAM đang được sử dụng, và 2649 MB đang còn trống.
-/+ buffers/cache là gì?
Lấy thông số của cột used,  trừ đi buffers và cached dòng Mem sẽ thu được giá trị cột used  cho dòng này.
Tương tự với cột free nhưng thay vì trừ, ta + 2 giá trị đó vào. 


2. df

hvn@lappy: ~ () $ whatis df
df (1)               - report file system disk space usage

hiển thị các thông tin về dung lượng đĩa cứng sử dụng ở từng "file system"

hvn@lappy: ~ () $ df -h
Filesystem  Size  Used  Avail  Use%  Mounted on
/dev/sda3   70G   40G   28G    60%   /
udev        1.9G  4.0K  1.9G   1%    /dev
tmpfs       749M  1.9M  748M   1%    /run
none        5.0M  0     5.0M   0%    /run/lock
none        1.9G  860K  1.9G   1%    /run/shm
cgroup      1.9G  0     1.9G   0%    /sys/fs/cgroup
/dev/sda5   149G  144G  4.3G   98%   /media/Dale
/dev/loop0  2.0G  33M   2.0G   2%    /mnt/swift_backend

  -h, --human-readable
sử dụng đơn vị thân thiện với con người khi in ra kết quả.

output lệnh này rất rõ ràng, cứ dóng theo cột là hiểu.
VD:
/dev/sda5   149G  144G  4.3G   98%   /media/Dale
Filesystem: /dev/sda5
Size: 149G
Đã dùng: 144G
Trống: 4.3G
Đã sử dụng: 98%
Mount vào thư mục: /media/Dale

3. top

hvn@lappy: ~ () $ whatis top
top (1)              - display Linux tasks

 `top`  hiển thị "real time" thông tin tổng quan (CPU, RAM) cũng như một danh sách các task (process) đang được quản lý bởi Linux kernel.

Mặc định top sẽ không có màu mè như trong hình, chỉ cần chỉnh một chút là sẽ có 1 `top` hoàn toàn mới:
bấm phím (chú ý chữ hoa chữ thường)
s sau đó nhập vào 1 số để `top` dùng làm chu kỳ update thông tin
Z sau đó làm theo hướng dẫn để đổi màu các thành phần trong top
b x y để bôi đậm theo hàng và theo cột
> < để sắp xếp theo từng cột
W để lưu cấu hình, và lần sau không cần phải chỉnh lại nữa.

bạn có thể cài `htop` để có màu mè sẵn,

4. /var/log/syslog /var/log/kern

hvn@lappy: ~ () $ tail -f /var/log/kern.log
hvn@lappy: ~ () $ tail -f /var/log/syslog

(Nếu không dùng `tail`, có thể dùng `less` để xem cả file)


Theo dõi log hệ thống (syslog)

và log kernel (kern.log)



PS: có thể sẽ update sau :D